Κατάγματα καταπόνησης άκρου πόδα και αστραγάλου

Ένα κάταγμα καταπόνησης είναι μια μικρή ρωγμή σε ένα οστούν ή σοβαρό οστικό οίδημα μέσα σε ένα οστούν. Τα περισσότερα κατάγματα καταπόνησης προκαλούνται από υπερβολική χρήση και επαναλαμβανόμενη δραστηριότητα και είναι κοινά στους δρομείς και τους αθλητές που συμμετέχουν σε αθλήματα που λειτουργούν όπως το ποδόσφαιρο και το μπάσκετ, δρομείς μεγάλων αποστάσεων.

Τα κατάγματα καταπόνησης συνήθως εμφανίζονται όταν οι άνθρωποι αλλάζουν τις δραστηριότητές τους – όπως δοκιμάζοντας μια νέα άσκηση, αυξάνοντας ξαφνικά την ένταση των ασκήσεων ή αλλάζοντας την επιφάνεια της προπόνησης (τρέξιμο σε διάδρομο έναντι τζόκινγκ σε εξωτερικούς χώρους). Επιπλέον, εάν η οστεοπόρωση ή άλλη ασθένεια έχει εξασθενήσει τα οστά, μόνο οι καθημερινές δραστηριότητες μπορεί να οδηγήσουν σε κάταγμα καταπόνησης.

Τα οστά που φέρουν βάρος του ποδιού και της ποδοκνημικής είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε καταγμάτων καταπόνησης λόγω των επαναλαμβανόμενων δυνάμεων που πρέπει να απορροφήσουν κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων όπως το περπάτημα, το τρέξιμο και το άλμα.

Η αποχή από τις δραστηριότητες με υψηλές επιπτώσεις για μια κατάλληλη χρονική περίοδο είναι το κλειδί για την αποκατάσταση μετά από ένα κάταγμα καταπόνησης στο πόδι ή στον αστράγαλο. Η επιστροφή στη δραστηριότητα πολύ γρήγορα δεν μπορεί μόνο να καθυστερήσει τη διαδικασία επούλωσης αλλά και να αυξήσει τον κίνδυνο για ένα πλήρες κάταγμα. Σε περίπτωση πλήρους κατάγματος, θα χρειαστεί πολύ χρόνο για να επιστρέψει στις δραστηριότητες.

Περιγραφή

Τα κατάγματα καταπόνησης εμφανίζονται συχνότερα στο δεύτερο και τρίτο μετατάρσιο του ποδιού, τα οποία είναι πιο λεπτά (και συχνά πιο μακριά) από το γειτονικό πρώτο μετατάρσιο. Αυτή είναι η περιοχή με τη μεγαλύτερη καταπόνηση στο πόδι σας καθώς τρέχετε.

Τα κατάγματα καταπόνησης είναι επίσης κοινά στην φτέρνα, την περόνη, τον αστράγαλο και το σκαφοειδές.

Πολλά κατάγματα καταπόνησης είναι αποτέλεσμα συνδρόμων υπέρχρησης. Εμφανίζονται με την πάροδο του χρόνου, όταν οι επαναλαμβανόμενες δυνάμεις οδηγούν σε μικροσκοπική βλάβη του οστού. Η επαναλαμβανόμενη δύναμη που προκαλεί κάταγμα καταπόνησης δεν είναι αρκετά μεγάλη για να προκαλέσει οξύ κάταγμα – όπως ένα κάταγμα που προκαλείται από πτώση. Τα κατάγματα υπερβολικής καταπόνησης εμφανίζονται όταν μια αθλητική κίνηση επαναλαμβάνεται τόσο συχνά, τα οστά που φέρουν βάρος και οι υποστηρικτικοί μύες δεν έχουν αρκετό χρόνο για να θεραπευτούν μεταξύ των περιόδων άσκησης.

Το οστούν βρίσκεται σε συνεχή κατάσταση κύκλου εργασιών – μια διαδικασία που λέγεται αναδιαμόρφωση. Εάν η δραστηριότητα ενός αθλητή είναι πολύ μεγάλη, η καταστροφή των παλαιότερων οστών συμβαίνει γρήγορα – ξεπερνά την ικανότητα του σώματος να το επισκευάσει και να το αντικαταστήσει. Ως αποτέλεσμα, το οστούν εξασθενεί και γίνεται ευάλωτο σε καταγμάτων καταπόνησης.

Αίτια

Η πιο συνηθισμένη αιτία καταγμάτων καταπόνησης είναι η απότομη αύξηση της φυσικής δραστηριότητας. Αυτή η αύξηση μπορεί να οφείλεται στη συχνότητα της δραστηριότητας – όπως η άσκηση περισσότερων ημερών την εβδομάδα. Μπορεί επίσης να συμβεί στη διάρκεια ή την ένταση της δραστηριότητας – όπως η εκτέλεση μακρύτερων αποστάσεων.

Ακόμη και για τον μη αθλητή, μια ξαφνική αύξηση της δραστηριότητας μπορεί να προκαλέσει κάταγμα καταπόνησης. Για παράδειγμα, εάν περπατάτε σπάνια σε καθημερινή βάση, αλλά πεζοπορήσετε υπερβολικά (ή σε ανώμαλες επιφάνειες) ενώ βρίσκεστε σε διακοπές, μπορεί να εμφανιστεί κάταγμα καταπόνησης. Ένα νέο στυλ παπουτσιών μπορεί να μειώσει την ικανότητα του ποδιού σας να απορροφήσει επαναλαμβανόμενες δυνάμεις και να οδηγήσει σε κάταγμα καταπόνησης.

Οστική ανεπάρκεια: Οι συνθήκες που μειώνουν την αντοχή και την πυκνότητα των οστών, όπως η οστεοπόρωση και η μακροχρόνια χρήση ορισμένων φαρμάκων, μπορεί να σας κάνουν πιο πιθανό να εμφανίσετε κάταγμα κόπωσης – ακόμα και όταν εκτελείτε κανονικές καθημερινές δραστηριότητες. Για παράδειγμα, τα κατάγματα καταπόνησης είναι πιο συνηθισμένα στους χειμερινούς μήνες, όταν η βιταμίνη D είναι χαμηλότερη στο σώμα.

Μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες αθλητές είναι πιο επιρρεπείς σε κατάγματα κόπωσης από τους άνδρες αθλητές. Αυτό μπορεί να οφείλεται, εν μέρει, στην μειωμένη οστική πυκνότητα από μια κατάσταση που οι γιατροί ονομάζουν “γυναικεία τριάδα αθλητή”. Όταν ένα κορίτσι ή μια νεαρή γυναίκα πηγαίνει στα άκρα με δίαιτα ή άσκηση, μπορεί να αναπτυχθούν τρεις αλληλένδετες ασθένειες: διατροφικές διαταραχές, δυσλειτουργία της εμμήνου ρύσεως και πρόωρη οστεοπόρωση. Καθώς η οστική μάζα των γυναικών αθλητών μειώνεται, αυξάνονται οι πιθανότητές να υποστούν το κάταγμα καταπόνησης.

Ακατάλληλη τεχνική: Οτιδήποτε αλλάζει τη μηχανική του πώς το πόδι σας απορροφά το κτύπημα καθώς χτυπά στο έδαφος μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για κάταγμα καταπόνησης. Για παράδειγμα, εάν έχετε μια φουσκάλα, μια επώδυνη φλεγμονή σε νύχι ή τενοντίτιδα, μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο με τον οποίο βάζετε βάρος στο πόδι σας όταν περπατάτε ή τρέχετε και μπορεί να θέτει μια περιοχή οστού σε περισσότερο βάρος και πίεση από το συνηθισμένο.

Αλλαγή επιφάνειας: Μια αλλαγή στην επιφάνεια παιχνιδιού ή προπόνησης, όπως ένας παίκτης τένις που πηγαίνει από χωμάτινο γήπεδο σε σκληρό γήπεδο, ή ένας δρομέας που κινείται από διάδρομο σε υπαίθριο γήπεδο, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για κάταγμα καταπόνησης.

Ακατάλληλος εξοπλισμός: Φορώντας φθαρμένα παπούτσια που έχουν χάσει την ικανότητα απορρόφησης κραδασμών μπορεί να συμβάλλουν σε καταγμάτων καταπόνησης.

Συμπτώματα

Το πιο συνηθισμένο σύμπτωμα κατάγματος κόπωσης άγχους είναι ο πόνος. Ο πόνος συνήθως αναπτύσσεται σταδιακά και επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας. Άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ο πόνος που μειώνεται κατά τη διάρκεια της ανάπαυσης
• Ο πόνος που εμφανίζεται και εντείνεται κατά τη διάρκεια κανονικών καθημερινών δραστηριοτήτων
• Οίδημα, ευαισθησία στο σημείο του κατάγματος, Πιθανό αιμάτωμα

Πρώτες βοήθειες

Επισκεφθείτε το γιατρό σας το συντομότερο δυνατό αν νομίζετε ότι έχετε κάταγμα καταπόνησης στο πόδι ή στον αστράγαλο.

Μέχρι το ραντεβού σας με το γιατρό, ακολουθήστε το πρωτόκολλο RICE. Σημαίνει ανάπαυση, πάγο, συμπίεση και ανύψωση.

• Ανάπαυση. Αποφύγετε δραστηριότητες που βάζουν βάρος στο πόδι σας. Εάν πρέπει να έχετε βάρος για οποιοδήποτε λόγο, βεβαιωθείτε ότι φοράτε ένα πολύ υποστηρικτικό παπούτσι.
• Πάγος. Εφαρμόστε πάγο αμέσως μετά τον τραυματισμό. Χρησιμοποιήστε κρύες συσκευασίες για 20 λεπτά κάθε φορά, πολλές φορές την ημέρα. Μην εφαρμόζετε πάγο απευθείας στο δέρμα σας.
• Συμπίεση. Για να αποφύγετε επιπλέον πρήξιμο, τυλίξτε ελαφρώς την περιοχή με μαλακό επίδεσμο.
• Ανύψωση. Όσο πιο συχνά γίνεται, ανυψώστε το πόδι σας.

Επιπλέον, τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα ή ΜΣΑΦ, μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου και στη μείωση του οιδήματος.

Ιατρική εξέταση

Ο γιατρός σας θα συζητήσει το ιατρικό σας ιστορικό και τη γενική σας υγεία. Είναι σημαντικό ο γιατρός σας να γνωρίζει τους παράγοντες κινδύνου για κάταγμα καταπόνησης. Αν έχετε υποστεί κάταγμα κόπωσης, ο γιατρός σας μπορεί να παραγγείλει πλήρεις εργαστηριακές εξετάσεις για να ελέγξει για διατροφικές ανεπάρκειες όπως το χαμηλό ασβέστιο ή η βιταμίνη D.

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ο γιατρός θα ψάξει για περιοχές ευαισθησίας και θα ασκήσει πίεση απευθείας στο τραυματισμένο οστούν. Ο πόνος από κάταγμα καταπόνησης περιορίζεται συνήθως στην περιοχή απευθείας πάνω από το τραυματισμένο οστούν και δεν γενικεύεται σε όλο το πόδι.

Ο γιατρός σας μπορεί να παραγγείλει εξετάσεις απεικόνισης για να επιβεβαιώσει τη διάγνωση.

Δεδομένου ότι ένα κάταγμα καταπόνησης αρχίζει ως μια μικρή ρωγμή, είναι συχνά δύσκολο να το δείτε σε μια πρώτη ακτινογραφία. Το κάταγμα μπορεί να μην είναι ορατό έως αρκετές εβδομάδες αργότερα, όταν έχει αρχίσει πραγματικά να θεραπεύεται. Μετά από λίγες εβδομάδες, ένας πώρος μπορεί να εμφανιστεί γύρω από τη θέση κατάγματος. Σε πολλές περιπτώσεις, αυτό είναι το σημείο στο οποίο η γραμμή κατάγματος γίνεται πραγματικά ορατή στο οστούν.

Εάν ο γιατρός σας υποπτεύεται κάταγμα καταπόνησης, αλλά είναι εμφανές σε ακτινογραφία, μπορεί να συστήσει μαγνητική τομογραφία η οποία είναι πιο ευαίσθητη από τις ακτινογραφίες και μπορεί να ανιχνεύσει κατάγματα καταπόνησης νωρίτερα. Το ίδιο ευαίσθητη είναι και η αξονική τομογραφία.

Γενικά πρέπει να γνωρίζετε ότι ένα κάταγμα καταπόνησης είναι εύκολο να διαλάθει της προσοχής ειδικά στα πρώτα στάδια και απαιτείται κλινική εμπειρία και μεγάλος βαθμός υποψίας.

Θεραπευτική αγωγή

Ο στόχος της θεραπείας είναι να ανακουφίσει τον πόνο και να επιτρέψει να θεραπευτεί το κάταγμα έτσι ώστε να μπορέσετε να επιστρέψετε στις δραστηριότητές σας. Ακολουθώντας το πρόγραμμα θεραπείας, θα μπορέσετε να επιστρέψετε στις δραστηριότητες πιο γρήγορα και να αποφύγετε περαιτέρω βλάβη στα οστά.

Η θεραπεία  ποικίλει ανάλογα με τη θέση του κατάγματος και τη σοβαρότητά του. Η πλειοψηφία των καταγμάτων καταπόνησης αντιμετωπίζεται χωρίς χειρουργική επέμβαση.

Μη χειρουργική θεραπεία

Εκτός από το πρωτόκολλο RICE και τα παυσίπονα, ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να χρησιμοποιείτε πατερίτσες. Άλλες συστάσεις για μη χειρουργική θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνουν:

Τροποποιημένες δραστηριότητες. Χρειάζεται τυπικά από 6 έως 8 εβδομάδες για να θεραπευτεί ένα κάταγμα καταπόνησης. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, μεταβείτε σε δραστηριότητες που θέτουν λιγότερη πίεση στο πόδι σας. Το κολύμπι και το ποδήλατο αποτελούν καλές εναλλακτικές δραστηριότητες. Ωστόσο, δεν πρέπει να συνεχίσετε οποιοδήποτε είδος φυσικής δραστηριότητας που περιλαμβάνει το τραυματισμένο πόδι ή τον αστράγαλο σας – ακόμα και αν είναι χαμηλή – χωρίς τη σύσταση του γιατρού σας.

Προστατευτικά υποδήματα. Για να μειώσετε την πίεση στο πόδι, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει να φοράτε προστατευτικά υποδήματα.

Νάρθηκας. Τα κατάγματα καταπόνησης στο πέμπτο μετατάρσιο ή στα οστά του σκαφοειδούς και του αστραγάλου χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να επουλωθούν. Ο γιατρός σας μπορεί να εφαρμόσει ένα νάρθηκα στο πόδι σας για να κρατήσει τα οστά σας σε σταθερή θέση.

Χειρουργική θεραπεία

Ορισμένα κατάγματα κόπωσης απαιτούν χειρουργική επέμβαση για να θεραπευτούν σωστά. Οι βίδες και / ή οι πλάκες χρησιμοποιούνται συχνότερα για να συγκρατούν τα μικρά οστά του ποδιού και του αστραγάλου κατά τη διάρκεια της διαδικασίας επούλωσης.

βιδωτή στερέωση του θραύσματος του σπειρώματος του σωληναρίου

Αποκατάσταση

Στις περισσότερες περιπτώσεις, χρειάζονται από 6 έως 8 εβδομάδες για να θεραπευθεί ένα κάταγμα καταπόνησης ενώ σε πιο σοβαρά κατάγματα  μπορεί να διαρκέσει περισσότερο. Η πρώιμη επιστροφή στη δραστηριότητα μπορεί  θέσει σε κίνδυνο την αποκατάσταση  των  καταγμάτων  καταπόνησης και ακόμη μεγαλύτερο χρόνο καθυστέρησης.

Ο γιατρός σας μπορεί να επιβεβαιώσει ότι το κάταγμα της καταπόνησης έχει επουλωθεί με ακτινογραφίες ή μια  υπολογιστική τομογραφία η οποία μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη για τον προσδιορισμό της επούλωσης, ειδικά στα οστά όπου η γραμμή κατάγματος ήταν αρχικά δύσκολο να φανεί.

Μόλις το κάταγμα κόπωσης επουλωθεί, ο γιατρός σας θα επιτρέψει τη σταδιακή επιστροφή στη δραστηριότητα. Αυτό δίνει στον οστά σας το χρόνο να αναπτυχθεί και να αντέξει τις νέες απαιτήσεις που τίθενται πάνω του. Καθώς βελτιώνεται το επίπεδο φυσικής κατάστασης, αυξάνετε αργά τη συχνότητα, τη διάρκεια και την ένταση της άσκησης σας.